Joachim Kaczkowski

(ok. 1789 – 2.01.1829) skrzypek, kompozytor i pedagog urodzony w Tábor (obecnie Czechy), zmarły w Warszawie. Wzrastał w rodzinie o żywych tradycjach muzycznych. Przebieg jego edukacji nie jest znany; na podstawie relacji prasy można sądzić, iż był autodydaktą. Lata młodzieńcze spędził we Lwowie, gdzie poznał Karola Kurpińskiego i Józefa Elsnera. Następnie wyjechał do Niemiec, zyskując tam powodzenie jako wirtuoz skrzypiec i kompozytor utworów kameralnych. Dzieła te wydawane były w Austrii i Niemczech. Karierę wirtuozowską rozwijał koncertując zarówno przed szeroką publicznością (także w Teatrze Narodowym w Warszawie) jak i w domach ziemian. Dodatkowym zajęciem Kaczkowskiego była dydaktyka; pełnił obowiązki nauczyciela muzyki m.in. w domu Onufrego Wieniawskiego (wg innych przekazów: Onufrego Sierakowskiego) w Sierakościach, a następnie w majątku Kraińskich w Hermanowicach k. Przemyśla. W ostatnich latach życia przeniósł się do Warszawy, gdzie zarzucił karierę koncertową na rzecz pedagogicznej i kompozytorskiej. Oceny gry skrzypcowej Kaczkowskiego przyjmowały charakter skrajnie różny. Ideałem sztuki wykonawczej, do której dążył była wirtuozeria klasyczna szkoły francusko-włoskiej, reprezentowanej przez Giovanniego Battistę Viottiego, Pierre’a Rodego oraz młodego Louisa Spohra. Jego grę cechowały: wytworny smak, śpiewny ton, umiejętność tworzenia nastroju, brawura techniczna oraz mistrzowsko opanowana technika smyczkowania.

Twórczość Kaczkowskiego reprezentuje głównie muzyka kameralna. Znana jest ona niemal wyłącznie z tytułów i recenzji wydań poszczególnych kompozycji. Recenzenci podkreślali wirtuozowską werwę i zalety pedagogiczne jego utworów, krytykowano zaś braki w zakresie techniki kompozytorskiej, jak na przykład słabą znajomość zasad pracy tematycznej oraz niezbyt bogatą harmonię i rytmikę. Utwory Kaczkowskiego wykazują zamiłowanie do form wariacyjnych (air varié), co wraz z właściwościami architektonicznymi niektórych kameralnych polonezów i koncertów sugeruje wpływy Pierre’a Rodego. Symptomatyczne, że w utworach kameralnych kompozytor preferuje partię I skrzypiec; pozostałe, bowiem, instrumenty określone zostają jako towarzyszące. Drugą liczną grupę w twórczości Kaczkowskiego stanowią miniatury fortepianowe, głównie zaś polonezy. W spuściźnie kompozytora znaleźć można dodatkowo utwory na skrzypce solo i z orkiestrą.

Źródło biogramu: Chmara-Żaczkiewicz Barbara, Kaczkowski Joachim, w: Encyklopedia muzyczna PWM, Dziębowska Elżbieta (red.), t. 5, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1997, ss. 3-4, opracował Antoni Szymański.