Pianista / Kompozytor

Ignacy Friedman

(14.02.1882 - 26.01.1948)

Portrait of Ignacy Friedman by Marcin Władyka based on lithography of the lithographic workshop of C. G. Röder, before 1910, from the collection of the National Library in Warsaw / Polona, in the public domain.

Listy utworów

(14.02.1882 – 26.01.1948) pianista i kompozytor, urodzony w Podgórzu (obecnie dzielnica Krakowa), zmarły w Sydney. Syn skrzypka i klarnecisty orkiestry teatralnej, który początkowo sam uczył go gry. Następnie chłopiec kształcił się pod kierunkiem profesor Flory Grzywińskiej. Kolejnym etapem były studia w Wiedniu, które rozpoczął w 1900 roku pod kierunkiem Hugo Riemana, Teodora Leszetyckiego i Guida Adlera. W 1904 roku Friedman wystąpił z pierwszym poważnym koncertem publicznym i zyskał od razu rozgłos. W trakcie ponad 40-letniej działalności estradowej pianista grał we wszystkich niemal krajach europejskich, obu Amerykach, Azji, Afryce, Islandii, Nowej Zelandii i Australii. Najbardziej cenił sobie udział w festiwalu zorganizowanym w Wiedniu (1927) z okazji setnej rocznicy śmierci Beethovena. Wystąpił wówczas z Koncertem G-dur Beethovena i był jedynym pianistą biorącym udział w wydarzeniu.

Pod koniec lat 30. rozważał wycofanie się z estrady i objęcie posady w jednym z konserwatoriów amerykańskich, plany te jednak nie doszły do skutku. Jako polski Żyd, z polskim paszportem tułał się po Europie, a następnie na jednym z ostatnich statków z Marsylii przedostał się do Hiszpanii, gdzie otrzymał zaproszenie do Australii. Wyjeżdżając był przekonany, że wojna już wkrótce się skończy i będzie mógł powrócić do Europy jak ze zwykłego tournée. W marcu 1943 roku dał w Sydney ostatni recital chopinowski. W czasie koncertu zaczął tracić władzę w lewej ręce. Dolegliwości nie ustąpiły, a mistrz nauczył się grać prawą ręką, dochodząc to takiej wprawy, że potrafił nią zagrać Etiudę ‘Rewolucyjną’ Fryderyka Chopina.

Zmarł w Australii w 1948 roku w wyniku komplikacji pooperacyjnych. Pozostało po nim stosunkowo dużo nagrań płytowych. Było ich znacznie więcej w archiwach australijskiej rozgłośni, ale zostały bezmyślnie zniszczone w latach 50. Więcej pamiątek zachowało się w Nowej Zelandii.

Źródło biogramu: www.culture.pl, wg www.diapozytyw.pl, wrzesień 2009.